Mag een erfgenaam een huis uit de nalatenschap verkopen?

Bij de afwikkeling van een nalatenschap komt de vraag regelmatig naar voren: mag een erfgenaam een woning uit de erfenis zelf verkopen? Het antwoord hangt af van de rol van een eventuele executeur, de afspraken die in het testament zijn vastgelegd, en – bij internationale nalatenschappen – de noodzaak van een Europese Verklaring van Erfrecht (EVE). In deze blog leggen we uit wat de rechten en plichten van erfgenamen zijn bij de verkoop van een woning en hoe je problemen kunt voorkomen.

1. De rol van de executeur

Een executeur wordt in het testament benoemd om de nalatenschap af te wikkelen. Deze persoon heeft de taak om de goederen van de erfenis te beheren en eventuele schulden te vereffenen. Afhankelijk van de bevoegdheden die in het testament zijn vastgelegd, kan de executeur ook het recht hebben om goederen, zoals een huis, zelfstandig te verkopen. Dit noemen we beschikkingsbevoegdheid.

Als de executeur bevoegd is om goederen ten gelde te maken, heeft hij het exclusieve recht om een woning te verkopen. Erfgenamen mogen in dat geval niet zelfstandig handelen zonder toestemming van de executeur.

2. Wanneer mag een erfgenaam een huis verkopen?

Een erfgenaam kan een huis uit de nalatenschap verkopen in de volgende situaties:

Geen executeur benoemd: Als er geen executeur is aangesteld, hebben de erfgenamen gezamenlijk de zeggenschap over de nalatenschap. Dit betekent dat alle erfgenamen akkoord moeten gaan met de verkoop van de woning en gezamenlijk de koopakte moeten ondertekenen.

Met toestemming van de executeur: Als er wel een executeur is, kan deze de erfgenamen machtigen om de woning te verkopen. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn wanneer de erfgenamen sneller willen handelen of praktische redenen hebben om de verkoop zelf te regelen.

Geen beperkingen in het testament: Als het testament de executeur geen exclusieve verkoopbevoegdheid geeft, kunnen de erfgenamen gezamenlijk besluiten de woning te verkopen, mits de executeur hiermee instemt.

3. Internationale nalatenschappen en de Europese Verklaring van Erfrecht

Bij internationale nalatenschappen, zoals wanneer de woning zich in Duitsland of een ander EU-land bevindt, speelt de Europese Verklaring van Erfrecht (EVE) een cruciale rol. Dit document is bedoeld om binnen de Europese Unie (met uitzondering van Denemarken en Ierland) duidelijk te maken wie de erfgenamen zijn en welke rechten en bevoegdheden zij hebben.

Waarom is een EVE nodig?

Toegang tot het Grundbuch (kadaster): In landen zoals Duitsland is de EVE vaak vereist om toegang te krijgen tot het kadaster en om eigendomsoverdrachten of verkoop van onroerend goed door te voeren.

Bevestiging van bevoegdheid: Een EVE biedt zekerheid over wie bevoegd is om namens de nalatenschap te handelen, vooral bij complexe of grensoverschrijdende zaken.

Geldigheidsduur van de EVE

Een belangrijk punt om te weten is dat een afschrift van de EVE een geldigheidsduur van zes maanden heeft. Na deze periode kan een nieuwe versie worden aangevraagd om de actualiteit van de informatie te waarborgen. Het origineel van de verklaring, dat bij de notaris wordt bewaard, blijft echter onbeperkt geldig.

Wie vraagt de EVE aan?

De EVE wordt meestal door de executeur of een notaris aangevraagd in het land waar de nalatenschap wordt afgehandeld. Dit proces kan enige tijd duren, waardoor het belangrijk is om dit zo vroeg mogelijk in gang te zetten.

4. Risico’s bij zelfstandig handelen als erfgenaam

Een erfgenaam die zonder toestemming van de executeur probeert een woning te verkopen, loopt het risico dat de verkoop ongeldig wordt verklaard. Dit kan leiden tot juridische problemen en vertraging in de afwikkeling van de nalatenschap. Bij internationale nalatenschappen kan het ontbreken van een EVE ervoor zorgen dat de verkoop of eigendomsoverdracht helemaal niet mogelijk is.

5. Wat te doen bij onenigheid?

Als erfgenamen het niet eens zijn met de werkwijze van de executeur – bijvoorbeeld omdat de woning niet snel genoeg wordt verkocht of de verkoopprijs te laag is – kunnen zij via de rechter om een oordeel vragen. In sommige gevallen kan de rechter de executeur zelfs ontslaan en een nieuwe executeur benoemen als deze zijn taken niet naar behoren uitvoert.

6. Praktische tips voor erfgenamen

Om misverstanden en juridische problemen te voorkomen, volgen hier enkele praktische tips:

Controleer het testament: Dit geeft duidelijkheid over de bevoegdheden van de executeur en de rechten van de erfgenamen.

Vraag tijdig een EVE aan: Bij internationale nalatenschappen is dit document onmisbaar voor juridische handelingen in het buitenland.

Werk samen met de executeur: Open communicatie kan veel problemen voorkomen. Bespreek samen de verkoopstrategie.

Schakel een notaris in: Een notaris kan adviseren over de juiste procedure en ervoor zorgen dat de verkoop juridisch correct verloopt.

Maak duidelijke afspraken: Leg afspraken over de verkoop van de woning schriftelijk vast om toekomstige geschillen te voorkomen.

Conclusie

Of een erfgenaam een huis uit de nalatenschap mag verkopen, hangt af van de rol van de executeur en de bevoegdheden die in het testament zijn vastgelegd. Bij internationale nalatenschappen is een Europese Verklaring van Erfrecht vaak essentieel om eigendomsoverdrachten mogelijk te maken. Het is daarom belangrijk om tijdig juridisch advies in te winnen en samen te werken met alle betrokkenen om een soepele afwikkeling van de nalatenschap te waarborgen.

Lees meer op Rijksoverheid - Europese verklaring van erfrecht of neem contact op met uw notaris.

• Rijksoverheid - Europese Verklaring van Erfrecht: https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/erfenis-en-schenken/Notaris.nl
• Algemene informatie over erfrecht en executeurs: https://www.notaris.nl
• Europese e-Justice Portal - Europese Verklaring van Erfrecht: https://e-justice.europa.eu